รายการข้อมูลสามมิติ

ใบเสมา ใบที่ 12 ภาพกวางหมอบ

ในวัฒนธรรมทวารวดี มีการสร้างธรรมจักรเพื่อสักการะบูชาและเป็นสื่อสัญลักษณ์ถึงพระพุทธเจ้า และพระธรรม มีการพบหลักฐานธรรมจักรหลายองค์ร่วมกันกับกวางหมอบ ธรรมจักรหมายถึงพระธรรม คำสอนที่พระพุทธเจ้าทรงเผยแผ่ไปนับแต่ปฐมเทศนา กวาง หมายถึง ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน ซึ่งแปลว่า ป่ากวาง ที่ฤาษีลงมา เป็นสถานที่ที่พระพุทธเจ้าแสดงปฐมเทศนาโปรดปัญจวัคคีย์

ภาพสลักบนใบเสมาแผ่นนี้ แสดงภาพ กวางหนึ่งตัวนอนหมอบอยู่ตรงกลางด้านล่างของใบเสมา โดยไม่ปรากฏรูปธรรมจักร ภาพที่ปรากฏนี้จึงอาจมีความหมายถึงป่าอิสิปตนมฤคทายวัน สถานที่ที่พระพุทธเจ้า แสดงปฐมเทศนา เพียงอย่างเดียว