รายการข้อมูลสามมิติ

ใบเสมา ใบที่ 8 ภาพเตมียชาดก

พระเจ้ากาสิกราช ผู้ครองนครพาราณสี มีพระโอรสพระองค์หนึ่งพระนามว่า “เตมียกุมาร” เวลาพระองค์ออกว่าราชการ หรือแม้แต่เสด็จ ไปลงอาญาผู้กระทำผิดด้วยโทษที่ทารุณก็จะนำพระโอรสไปด้วย เมื่อทรงประสบเหตุการณ์ลงโทษที่ทารุณ บ่อยเข้า เตมียกุมารเกิดความคิดว่า เมื่อพระองค์เจริญวัยขึ้นเป็นกษัตริย์ก็คงจะต้องทำหน้าที่เป็นผู้พิพากษาลงโทษเช่นเดียวกับ พระราชบิดา จึงทรงเลี่ยงการเป็นกษัตริย์โดยแกลงเป็นใบ้และง่อยเสีย เมื่อทรงแกล้งทำเช่นนั้นพระราชบิดาได้พยายามหาหมอ ที่เชี่ยวชาญมารักษา ซึ่งหาสาเหตุของโรคไม่ได้ จึงให้พราหมณ์ตรวจลักษณะ พราหมณ์ให้คำทำนายว่าลักษณะเช่นนี้ ถือเป็นกาลกิณีต่อบ้านเมือง ต้องนำพระเตมียกุมารไปฝังให้ลิ้นพระชนม์ในป่า พระเจ้ากาลิกราชต้องยอมทำตามคำแนะนำ จึงมีพระโองการให้นายสุนันทะนำเจ้าชายไปประหารในป่า เมื่อมาถึงในป่าขณะที่นายสุนันทะกำลังขุดหลุมอยู่ พระเตมียกุมาร ก็เลิกทำเป็นใบ้และง่อยเสีย แสดงพระองค์ว่ามีพระวรกายที่แข็งแรงและสอนนายสุนันทะถึงการกระทำที่ไม่ควร พระเตมียกุมาร ตัดสินใจที่จะบำเพ็ญพรตอยู่ในป่า โดยนายสุนันทะกลับเข้าไปในเมืองเล่าให้พระเจ้ากาสิกราชฟัง พระองค์และอัครมเหสีเสด็จ มาขอร้องให้พระเตมียกุมารเสด็จกลับเขาวัง แต่พระองค์ปฏิเสธคำขอร้องพร้อมทั้งกล่าวถึงความคิดในการบวชจนพระราชบิดา และพระราชมารดาชาบซึ้ง ไฟสด็จออกบวชด้วยเช่นกัน

ภาพสลักบนใบเสมาแผ่นนี้ เป็นภาพเหตุการณ์ตอนที่พระเตมียกุมารกำลังแสดงธรรมโดยการยกพระหัตถ์ ช่างขวาทำปางวิตรรกะให้แก่นายสุนันทะซึ่งนั่งต่ำลงมาฟัง เบื้องหลังเป็นภาพต้นไม่แสดงถึงการอยู่ในป่า